بسم الله الرحمن الرحیم

وصیت نامه علامه حلي به فرزندش

بدان ای فرزندم : که خداوند بر فرمانبرداری اش یاری ات کناد و برانجام نیکی و ملازمت خوبی ها توفیقت دهاد. بر آنچه از خوبی ها آرزو داری تو را برساند . در دنیا و آخرت تو را خوشبخت کند و لحظه لحظه های زندگی ات را با «راحت دلی» و «چشم روشنی» همراه سازد . عمرت را با سعادت و آسایش دراز دارد و بدی ها را از تو دور کند.

چون خدا وصیت را بر من واجب کرده،به ویژه به هنگام احساس مرگ امر بدان کرده است ،تو را بدان سفارش می کنم :تقوا را از دست مده;زیرا تقوا راه و روشی است که از پیامبر(ص) باقی مانده و فریضه الهی است که مواظبت بر آن بر همه واجب است.تقوا زرهی است نگهدار انسان از بدی ها و توشه ای است جاویدان. آن سودمندترین زاد است برای روزی که انسان بی کس و چشم ها نگران است.

دستور الهی را بجان بنوش.رضای او را ملازم باش.مکروهات را دوری گزین و از محرمات منزجر باش.عمرت را در تحصیل کمالات سپری کن و لحظه های زندگی ات را در گردآوری فضیلت های علمی و عروج از پستی نقصان به قله کمال و از فرودگاه جهل به اروج عرفان به کارگیر . نیکی ها را گسترش ده و برادرانت را - در رسیدن به کمالات - یاری کن . بدی را از برادرانِ مومنت به نیکی سزا ده. نیکوکاران را با منّت و آغوش باز بپذیر. با پست همتان رفاقت مکن و از معاشرت نادانان دوری کن ، چه رفاقت آنان اخلاق تو را پست کرده و سبب جایگزینی خصایص ناپسند در وجود تو می گردد.

بر تو باد به ملازمت علماء و همنشینی با صاحبان فضیلت.چه این مصاحبت وجودت را آماده تحصیل کمالات کرده و مهارت در استنباط مجهولات را به دنبال دارد . سعی کن امروز تو از دیروزت بهتر باشد و در هر لحظه ای از کمالی نو برخوردار گردی.

بر تو باد به صبر و بردباری و توکل بر خداوند و خوشنودی بر آنچه از دنیا به تو می رسد. در هر شب و روز از خود حسابرسی کن. بسیار از پروردگارت آمرزش خواه - زیرا در هیچ لحظه ای سپاس او را چنانچه بایسته است نتوانی - از نفرین مظلوم به ویژه یتیمان و بیوه زنان بترس . چه خداوند نسبت به شکستن دل های شکسته گذشت نمی کند.

بر تو باد به نماز شب که رسول خدا بر آن اصرار داشته و خواسته او بوده است فرموده است : «مَن خَتَم لَهُ بقیامِ اللیل ثم مات فلهُ الجنة»کسی که عمرش به «شب زنده داری» به پایان رسد بهشت از آن اوست (وسائل الشیعه ، ۵/۲۷۴)

بر تو باد به «صله رحم» این عمل عمر را افزون سازد .

بر تو باد به «حسن خلق »و برخورد نیک که رسول الله فرموده است:

«انکم لن تسعوا الناس باموالکم .فسعوهم باخلاقکم »

شما توانآن ندارید که مردم را با اموال خود یاری کنید پس با برخورد خوبتان آنان را خوشنود سازید. (وسائل الشیعة ، ج ۸/۵۱۳)

بر تو باد به نیکی با اولاد پیامبر و پیوند با آنان . خدا در باره آنان سفارش موکد کرده و دوستی آنان را مزد رسالت قرار داده است. «قل لا اسئلکم اجراً الا المودة فی القربی » (شوری/۲۲) . پیامبر در این زمینه فرموده است : «انی شافع یوم القیامة لاربعة اصناف و لو جاوا بذنوب اهل الدنیا (رجل) نصر ذریتی و (رجل) بذل ما له لذریتی عند المضیق (و رجل) احب ذریتی باللسلن و القلب (و رجل) سعی فی حوائج ذریتی اذا طردوا او تشردوا » .. چهار دسته را در روز قیامت شفاعت می کنم : هر چند با گناه اهل دنیا به صحرای محشر حاضر شوند : آنکه اولاد مرا یاری کند،آنکه اموالش را به اولاد تنگدست من کمک کند ، کسی که با زبان و قلب آنها را دوست بدارد ، آنکه تلاش کند در انجام حوایج و نیاز های اولاد تبعید شده و رانده شده ی من . (وسایل الشیعه ج ۱۱/۵۵۶)

بر تو باد به بزرگ داشتن فقهاء و احترام علماء :

«من اکرم فقیها مسلما لقی الله یوم القیامةو هو عنهراض و من اهان فقیها مسلما لقی الله یوم القیامة و هو علیه غضبان» ... آنکه فقیهان و دین شناسان ژرف اندیش را گرامی بدارد خدا را در روز قیامت ملاقات می کند در حالی که از او راضی و خرسند است و آنکه فقیه مسلمانی را توهین کند و قدرش را سبک دارد خدا رادر حالی که از او خشمگین است ملاقات می کند.نگاه به چهره عالم و دَرِ خانه او نشست و برخاست کند با او عبادت شمرده می شود.

و بر تو باد به ژرف اندیشی و تفقه در دین و تلاش در جهت فزونی علم و دانش خود. چه امیر مومنان (ع) به فرزندش فرمود: « تَفَقُه فی الدین فَاِنَّ الفُقَهاءَ وَرَثَهُ الانبیاء وَ انّ طالبَ العلمٍ یَستغفرَ لهم مَن فی السماواتِ و من فی الارضٍ حتی الطِّیر فی الهواء و الحوت فی البحر وَ اَنَّ الملائکة لِتَضع اَجنِحَتَها لطالب العلم رضا بِهَ» ... در دین ، ژرف بیندیش و فقیه شو ! چون فقها جانشین پیامبرانند . برای طالب علم ، هر آنچه در آسمان و زمین است ، استغفار می کند حتی مرغ ها در هوا و ماهی ها در دریا ! فرشتگان با خرسندی ، بال های خود را برای دانشجو پهن می کنند . ( وسائل الشیعه ج۱/۹۳)

مبادا که دانش خویش را کتمان کنی و بر روی نیاز داران نگشایی که خدای تعالی می فرماید : «ان الذین یکتمون ما انزلنا منَ البیّنات و الهدی من بَعد ما بیَّنّاهُ للناس فی الکتابِ اولئک یَلُعَنُهُمُ الله وش یَلعَنُهُمُ اللّاعنون » ... آنان که پیام های وحی ما را که برای انسان ها تعیین کرده ایم و در کتاب به روشنی بازگو نموده ایم ، می پوشانند، بر این گروه نفرین خدا و نفرین شدگان باد (بقره/۱۵۸)

و رسول خدا فرمود : « اذا ظَهَرَت البدَع فی اُمّتی فَلَیُظهِر العالمُ علمهُ فَمَن لَم یَفعَل فَعَلَیهَ لَعنةُ الله تعالیَ » ... هنگامی که بدعت - نوآوری های بر خاسته از رسوبات ملّی ، قومی ، توارثی و فرهنگی به دور از دین - پیدا شد ، بر دانشمندان است که دانش خود را آشکار سازند ، آنان که چنین نکنند ، نفرین خدا بر آنها باد !  (کافی،ج۱/۵۴)

و نیز فرمود :« لا تمنحوا الجهُّال الحکمة فَتَظلِموُها ، و لا تَمنعوُها اهلها فتَظلَموهم. » ... حکمت را به نا اهلان ندهید که اگر دادید ، بر حکمت ستم کردید و از اهلش دریغ مدارید که به اهل حکمت ستم روا داشته اید.( میزان الحکمة ، ج ۲/۵۰۰)

« و الحمدلله علی حسن التوفیق و هدایـة الطریق ».