در سراسر هستی چیزی سخت تر از خشم خداوند نیست، زمانی که یگانه ی عالم هستی نظر مهر و محبتش را از انسان بر دارد می توان گفت سخترین لحظات زندگی انسان است .

در سراسر هستی چیزی سخت تر از خشم خداوند نیست، زمانی که یگانه ی عالم هستی نظر مهر و محبتش را از انسان بر دارد می توان گفت سخترین لحظات زندگی انسان است .

حکایت

فردی هوشیار از حضرت عیسی علیه السلام پرسید: در سراسر هستی از همه مشکلتر چیست؟ حضرت عیسی علیه السلام فرمود از همه مشکلتر خشم خداوند است خشم خدا چنان مشکل است که دوزخ از آن به لرزه در می آید. سوال کننده پرسید چه چیزی انسان را  از این خشم در امان می دارد ؟ گفت ترک خشم خود گفتن، در زمان خشم.

گفت عیسى را یكى هشیار سر               چیست در هستى ز جمله صعبتر

گفت اى جان صعب‏تر خشم‏ خدا               كه از او دوزخ همى لرزد چه ما

گفت زین خشم‏ خدا چبود امان‏                 گفت كظم غیظ خویش اندر زمان‏

كظم غیظ است اى پسر خط امان‏              خشم حق یاد آورد در كش عنان‏

خشم خدا چگونه است؟

هشام بن حكم گوید: مردى از امام صادق علیه السلام پرسید: آیا خداوند هم‏ داراى خشنودى و خشم است؟ فرمود: آرى، ولى نه آن گونه كه آفریدگان خشمگین و یا خوشحال مى‏گردند چون شادمانى و بر آشفتگى یك حالتى است درونى كه بر اعمال و رفتار شخص اثر مى‏گذارد. بشر آفریده‏اى تو خالى و تشكیل شده از عناصرى است كه یك دیگر را نفى مى‏كنند، یا از ذات و صفت تركیب گردیده، پیش آمدها و حوادث روى او اثر مى‏گذارند، وقتى خوشنودى و خشم كه از كیفیتهاى نفسانى است به او راه پیدا مى‏كنند او را از حالتى به حالت دیگر مى‏برند. ولى در پروردگار هیچ چیز اثر نمى‏گذارد چون یكتا و یگانه واقعى است كه در وجود منقسم نمى‏شود و مادّه و صورت ندارد (و ماهیّت او عین وجود اوست) بنا بر این خوشنودى خدا عبارت است از اراده ثواب، و خشمش همان اراده مجازات مى‏باشد بدون اینكه حالتى به او دست دهد كه او را به هیجان آورد تا از حالى به حال دیگر برگردد، زیرا كه این تغییر از ویژگیهاى آفریدگان است كه ناتوان و نیازمندند و او (خداوند) نیرومند مقتدرى است كه هیچ گونه احتیاجى به آنچه آفریده است ندارد، و تمامى مخلوقاتش محتاج اویند، محققا آفرینش و اختراع اشیاء به دلیل داشتن نیازى نبوده كه به وسیله آنها برطرف گردد، و علّتى نیز نداشته است.(معانی الأخبار/ترجمه محمدى  ج‏1/43)  امام علی علیه السلام فرمودند: هراس از خشم خدا روش پرهیزکاران است. (سخن مولای متقیان(کلمات قصار - ترجمه غرر الحکم))

آثار خشم خدا

خشم خداوند آثاری دارد از آن جمله اصبغ بن نباته از على(علیه السلام) نقل كرده است كه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر گاه‏ خداوند بر مردم شهرى خشم گیرد و نخواهد عذاب بر آنها نازل كند، نرخهایشان بالا مى‏رود، و عمرهایشان كوتاه مى‏شود، و بازرگانانشان سود نمى‏كنند، و میوه‏هایشان شاداب نمى‏شود، و آب نهرهایشان فراوان نمى‏گردد، و باران از آنها بازداشته مى‏شود، و اشرار بر آنها چیره مى‏شوند.(ثواب الأعمال/ ترجمه انصارى/503)  

خشم خود را فرو بر

خشم کلید هر بدی است آن را از تحت کنترل خویش آور،امام صادق (علیه السلام) فرموده است: خشم كلید هر بدى و شرى است. همان حضرت فرموده است، حواریون از عیسى (علیه السلام) پرسیدند: سرچشمه خشم از كجاست؟ فرمود: از كبر و جبروت و كوچك شمردن مردم. (روضة الواعظین/ ترجمه مهدوى دامغانى/603)  انسان با کنترل و فرو بردن خشم خود می تواند بهترین ها را نصیب خویش سازد از آن جمله، امام صادق علیه السّلام فرمود: هیچ جرعه‏ئى بنده ننوشد كه نزد خداى عز و جل محبوب‏تر باشد از جرعه خشمى كه، هنگام گردشش در دل بنوشد، بوسیله صبر یا خویشتن دارى.(أصول الكافی / ترجمه مصطفوى/ج‏3/172)

ابو حمزه ثمالى روایت كرده است كه از امام محمد باقر علیه السّلام شنیدم كه مى‏فرمود: هر كسى كه از دستیازى به آبروى مردم خوددارى كند، خداوند عذاب روز قیامت را از او دور مى‏سازد؛ و كسى كه خشم خود را فرو نشاند، خداوند در روز قیامت او را خواهد بخشید. و سیف بن عمیره از قول مردى روایت كرده است كه از امام صادق علیه السّلام شنید كه مى‏فرمود: كسى كه خشم خود را فرو برد، خداوند عیبهاى او را مى‏پوشاند. (پاداش نیكیها و كیفر گناهان/ترجمه ثواب الأعمال/345)  

آری فرو بردن خشم خط امان از خشم الهی است و کسی که خشم خویش نشاند از درندگان نیز در می گذرد و امیدی به رحمت حق نخواهد داشت مگر  آنکه خشم خود را فرو نشاند.

منابع:

1. داستانهای مثنوی چون حکایت میکند،دانشگر، احمد

2. پاداش نیكیها و كیفر گناهان/ترجمه ثواب الأعمال

3.  أصول الكافی / ترجمه مصطفوى/ج‏3

4. روضة الواعظین / ترجمه مهدوى دامغانى

5. ثواب الأعمال/ ترجمه انصارى

6. معانی الاخبار/ ترجمه محمدی