نوافل جبران فرایض را می‌کند و سبب قبول آن ها می‌شود

حضرت امام خمینی… می‌فرماید: پس از آن‌که ظاهر و صورت آن ها مطابق قواعد اجتهادیه یا رأی فقها گردید، به اصلاح سیرت و باطن آن ها کوشد و هر قدر می‌تواند جدیّت کند که لااقل واجبات را با حضور قلب بیاورد و اصلاح نقایص آن ها را نیز با نوافل کند. چنان چه در احادیث شریفه است که نوافل جبران فرایض را می‌کند و سبب قبول آن ها می‌شود. [1]

 بنابر این، باید همین دستوری را که از رساله‌ی عملیه می‌گیریم و به ظاهر آن عمل می‌کنیم، آرام آرام اصلاح کنیم و تا جایی که می‌توانیم با حضور قلب به جا آوریم. دو رکعت نمازی که می‌خوانیم، با توجه بخوانیم، روزه‌ای که می‌گیریم، تنها امساک از خوردن و آشامیدن نباشد، بلکه روزه‌ی خاص باشد و تمامی اعضاء و جوارح خود را از حرام باز داریم. زبان را از گفتن هر سخن و چشم را از دیدن هر چیزی نهی کنیم. برای جبران کاستی‌های عبادات نیز باید به مستحبات روی آورد. اصطلاح«نافلة» شامل همه‌ی مستحبات می‌شود. در روایت آمده است: إنَّما جُعِلَتَ النّافلةُ لِيَتِمَّ بها ما يَفْسُدُ مِنَ الْفَريضَةِ؛[2] نافله برای این قرار داده شده است تا به وسیله‌ی آن، آن چه از واجب تباه شده است، جبران گردد. اگر نتوانستیم واجب را آن گونه که باید، انجام دهیم، نافله و مستحبات به ما کمک می‌کنند. این روایت شریف در مورد نماز نقل شده است که امام باقر(ع) فرمود: يُرفَعُ لِلرّجُلِ مِنَ الصَّلاة رُبعُها أو ثُمنُها أَو نِصفُها أَو أَکثرَ بِقَدرِ ماسَها[3] وَ لکِنَّ اللهَ تَعالي يُتمُّ ذلِکَ بِالنَّوافِلِ؛[4] گاه از شخص نمازگذار، یک چهارم یا یک هشتم یا نصف آن یا بیشتر از آن به هر اندازه که دل داده است، بالا می‌رود، ولی خداوند آن را با نوافل تمام می‌کند. البته ما از نقصان، نسیان، اختلال حواس و دیگر امور منافی با نماز یا کمال آن، دور نیستیم بلکه همه‌ی ما به نوعی دچار پراکندگی فکر و آشفتگی ذهن هستیم و خداوند با لطف خود، نوافل را برای جبران این نقیصه قرار داده است. پس حتی الامکان از این امر غافل نشویم و نوافل را ترک نکنیم.

[1]. همان، ص440

[2]. اصول کافی، ج3،ص 269

[3]. سهو به این جهت است که حالت سکون و آرامش دارد. هر اندازه سکون دل و قلب داری، عمل تو به همان اندازه پذیرفته می شود.

[4]. تهذیب، ج2،ص341؛وسائل الشیعه،ج4،ص74.