نصوص امامت امام باقر علیه سلام

شيعيان و سنّيان روايت فراوانى را از رسول خداصلى الله عليه و آله نقل كرده اند كه جانشينان پيامبر دوازده نفرند و يكى بعد از ديگرى خواهند آمد و دربسيارى از آن ها اسامى دوازده نفر ذكر گرديده كه اوّل آن حضرت على عليه السلام و پايانش حضرت مهدى عليه السلام است و نام امام محمدباقرعليه السلام را در ميان اين اسامى و در رديف پنجم مى بينيم .(28)
در اخبار اهل سنّت آمده است كه فرمود: ((پس از من دوازده امير مى آيند كه همه آن ها ازقريشند.)) و در برخى به جاى ((امير)) كلمه ((خليفه )) آمده است .
طبيعى است كه آن ها از بنى اميّه نيستند؛ زيرا اوّلا شمار آن ها دوازده نفر نيست و ثانيا آن هادر موقعيتى نيستند كه در خور خليفه رسول اللّه صلى الله عليه و آله باشند.
تصريحات و نصوص فراوانى من جمله از خداوندمتعال در معراج بلاواسطه ، در لوح محفوظ، از انبياى متقدّم و ائمّه عليهم السلام و... برامامت امام باقرعليه السلام به خصوص دلالت دارند.(29)
نام و كنيه و القاب امام باقر(ع ) 
آن حضرت در مدينه متولّد گرديد و امام سجّاد بر گوش راستش اذان و بر گوش چپش اقامه خواند و نامش را محمّد نهاد.
كنيه آن حضرت ابوجعفر(30) است و نوشته اند كه جز اين ، كنيه ديگرى برايش ذكرنشده است و در كتب روايى ما معروف به ابوجعفراوّل است (31) و امام جواد معروف به ابوجعفر ثانى .
القاب شريف امام باقرعليه السلام كه بر شخصيت والاى آن امام نيز دلالت دارند،عبارتند از:
رافع ؛ يعنى كسى كه مقام علم و دانش را رفعت داده است ؛
امين ، براى امانتدارى در همه چيز؛
شبيه ، براى شباهت او به رسول خداصلى الله عليه و آله ؛
صابر، صبر و پايدارى اش در برابر مشكلات ؛
هادى ، زيرا همواره اهل ارشاد و هدايت بود؛
شاكر، زيرا همواره شاكر و سپاسگزار خداوند بود؛
ذاكر، براى اين كه هميشه ذكر خدا بر لب داشت ؛
و باقر چون شكافنده علوم بود.
از معروف ترين القاب آن امام همام ، لقب باقر است كه آن حضرت شكافنده گره هاىناگشودنى علوم بود.
امام باقرعليه السلام و فرزندش امام صادق عليه السلام از باب تغليب به لقب((باقرين )) و يا ((صادقين )) ملقّب هستند.(32)
((تبقّر )) به معناى گسترش علم و مال است : اءَلتَبَّقُر، التَّوسَعِ فى العِلْمِ وَالمالِ.(33) جابربن عبداللّه انصارى ، كه از ياران بزرگ پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و علاقه مندان خاصّ آن بزرگوار بود، مى گويد: روزى پيامبر اسلام به من فرمود: ((پس از من كسى از خاندانم را خواهى ديد كه اسمش اسم من و قيافه اش شبيه قيافه من خواهد بود. او درهاى دانش را به روى مردم خواهد گشود.)) پيامبرعليه السلام اين پيشگويى را هنگامى فرمود كه هنوز امام باقرعليه السلام چشم به جهان نگشوده بود. سال ها گذشت . روزى جابر از كوچه هاى مدينه مى گذشت كه چشمش به حضرت باقرعليه السلام افتاد. نشانه هايى كه پيغمبرصلى الله عليه و آله فرموده بود عينادر او يافت . نامش را پرسيد. گفت : ((اسم من محمّد بن على بن الحسين است .)) جابر برپيشانى اش بوسه زد و گفت : جدّت پيامبر به تو سلام مى رساند.)) جابر از آن تاريخ به پاس احترام پيامبرصلى الله عليه و آله و عظمت امام باقرعليه السلام هرروز دو بار به ديدار آن حضرت مى رفت و در مسجد پيامبرصلى الله عليه و آله پيشگويى پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله رانقل مى كرد.(34)
ماجراى ديدار جابر با امام باقرعليه السلام در روايات مختلف با مضمون هاى مشابه نقل شده است . در بعضى دارد كه جابر امام باقرعليه السلام را در يكى از كوچه هاىمدينه ديده است ، و در بعضى در خانه امام چهارم ، و بعضى اين كه امام باقرعليه السلام نزد جابر رفته و باز در بعضى روايات تصريح شده است كه جابر در آن هنگام نابيناشده بود و در برخى آمده كه جابر با دقّت قيافه امام باقرعليه السلام را نگاه كرد.روشن است كه اين موضوع با نابينايى جابر سازگار نيست .
در پاسخ اين تناقص بايد گفت كه جابر به دليل اخلاص و ارادت خاصى كه به خاندان پيامبر داشت ، پيشگويى و ابلاغ سلام پيامبرصلى الله عليه و آله را تكرار مى كرد و مى خواست از اين طريق عظمت امام باقرعليه السلام بهتر روشن گردد. بنابراين اشكالى ندارد كه اين جريان چند بار ودر محل ها و مناسبت هاى مختلف تكرار شده باشد.
ثانيا شايد آن دسته از روايات كه حاكى از ديدن و نگاه كردن جابر است . مربوط به قبل از نابينايى او بوده باشد؛ چنان كه شيخ مفيد از امام باقرعليه السلام نقل مى كند كه حضرت فرمود: نزد جابر بن عبداللّه انصارى رفتم وبه او سلام كردم .پاسخ سلام مرا داد و پرسيد كى هستى اين بعد از نابينايى او بود.(35)