عمودى بودن سير و سلوك
سير و سلوك عبد به سوى خدا، سيرى عمودى است; نه افقى و منظور از «عمودى» در اين جا، عمودى در هندسه الهى است، نه در هندسه طبيعى; يعنى به «مكانتبرتر» راه يافتن است، نه به «مكان برتر» رفتن. از اين رو زاد و توشهاى طلب مىكند تا انسان رادر سيربه مكانتبرتر كمك كند. خداوند از سيروسلوك به عنوان يك سفر صعودى وعمودى ياد مىكند و در سوره «مجادله» مىفرمايد:
«يرفع الله الذين امنوا منكم و الذين اوتوا العلم درجات» (1) :
كسى كه سير صعودى كند، «مرتفع» مىشود و ذات اقدس اله از اين سير به «رفع» ياد مىكند، چنانكه در سوره «فاطر» از اين سير به «صعود» تعبير شده است:
«اليه يصعد الكلم الطيب و العمل الصالح يرفعه» (2) .
بنابراين، از اين دو تعبير «رفع» و «صعود» ، معلوم مىشود كه سير و سلوك، عمودى و مكانت طلبى است، نه افقى و مكانخواهى; چون سير به طرف مكان، گرچه مكان برتر باشد باز افقى است; نه عمودى و خدا از رفعت كسانى مانند حضرت ادريس (عليه السلام) كه اين سفر را پشتسر گذاشتهاند، چنين ياد مىكند:
«و رفعناه مكانا عليا» (3)
كه منظور از آن، مكانت عاليه است، نه مكان صورى و ظاهرى، و ذات اقدس خداوند در وصف خود نيز به عنوان كسى كه داراى درجات رفيعه استياد مىكند:
«رفيع الدرجات ذو العرش» (4) .
بنابراين،سير الى الله يعنى سير به طرف درجات رفيعه، و مؤمنان، از درجات رفيعه و عالمان، از درجات برتر و بيشترى برخوردارند و «كلمه طيب» هم به آن سمت صعود مىكند، و چون كلمه طيب كه همان معرفت و عقيدت صائب است، با روح عارف معتقد عجين مىگردد، بازگشت صعود عرفان و عقيده صائب به صعود عارف معتقد است.
پىنوشتها:
1. سوره مجادله، آيه 11.
2. سوره فاطر، آيه 10.
3. سوره مريم، آيه 57.
4. سوره غافر، آيه 15.
| 
